Κυριακή 3 Δεκεμβρίου 2023

Edward Daniel Clarke παπάς-προφέσορας-αρχαιοκάπηλος


 

 Statue of "Saint Demetra"  located at the Fitzwilliam Museum

 κλεμένη καρυάτιδα από τα Μικρά Προπύλαια στην Ελευσίνα

https://fitzmuseum.cam.ac.uk/explore-our-collection/highlights/GR11865 

https://www.fitzmuseum.cam.ac.uk/learn-with-us/look-think-do/caryatid-from-the-temple-of-demeter 

 

 το 1802 o άγγλος λωποδύτης  Clarke βούτηξε ρωμαϊκό γλυπτό του 50 π.Χ. από τα Μικρά Προπύλαια της Ελευσίνας (που νόμισε πως ήταν κλασικής εποχής ελληνικό, δωροδοκώντας τον βοϊβόδα μ' ένα τηλεσκόπιο!) αλλά οι ντόπιοι χωρικοί ξεσηκώθηκαν γιατί φοβούνταν πως η μετακίνηση του αγάλματος ήταν  κακοδαιμονία, τελικά... ο παπάς τους έπεισε πως ήταν... ειδωλολατρικό, 

σελ 12-13 στο παρακάτω συνημμένο

https://www.researchgate.net/publication/312968327_The_Caryatid_and_the_Collector





 

 

 

Τρίτη 11 Ιουνίου 2019

Gnaeus Pompeius Magnus


Στο πορτρέτο αυτό (μαρμάρινο αντίγραφο) ο Πομπήιος προτίμησε την αναστολή, το ανασήκωμα των μαλλιών πάνω από το μέσο της κεφαλής ώστε να απεικονίζεται ως νέος Αλέξανδρος!

Ο ζάπλουτος στρατηγός Πομπήιος (106-48 π.Χ.) προσχώρησε στην παράταξη του Σύλλα, διετέλεσε ύπατος κατ εξαίρεσιν, παρότι ήταν μόλις 35 χρονών ενώ η κατώτατη ηλικία ήταν τα 42, έπνιξε στο αίμα την εξέγερση των δούλων του Σπάρτακου, και το 59 π.Χ. ήταν ένα από τα μέλη της τριανδρίας μαζί με τον Κράσσο και τον Καίσαρα (1).

Όταν ήταν μόλις 25 χρονών αποποπειράθηκε να μπει στη Ρώμη πάνω σε άρμα που θα το έσερναν ελέφαντες, αλλά φευ δεν το κατόρθωσε, διότι τα παχύδερμα δε χωρούσαν να περάσουν  κάτω από τη στενή porta triumphalis, κι έτσι αρκέστηκε σ' ένα ταπεινότερο τέθριππο (2)...

Οι αντίπαλοί του του έδωσαν το παρατσούκλι "adulescentulus carnifex", ο έφηβος χασάπης, λόγω της σκληρότητάς του κατά την εκστρατεία του στη Σικελία, οπου εξόντωσε τους οπαδούς του Μάριου, αντιπάλου του Σύλλα.

βιβλιογραφία 
1. Γναίος Πομπήιος Μάγνος 106-48 π.X.
2. Paul Zanker, Ο Αύγουστος και η δύναμη των εικόνων, μτφρ. Γιάννη Πάγκαλου & Μίλτου Πεχλιβάνη, Αθήνα, ΜΙΕΤ, 2006

Τετάρτη 7 Σεπτεμβρίου 2016

"Γιατί δε μου γράφετε;" Απελπισμένο γράμμα ελληνόφωνου λεγεωνάριου στην οικογένειά του.

Στις αρχές του 3ου μ.Χ. αιώνα, κατά πάσα πιθανότητα μετά το 212 μ.Χ., ένας ελληνόφωνος στρατιώτης που υπηρετεί στο ρωμαϊκό στρατό στις βορειοανατολικές εσχατιές της αυτοκρατορίας, στην Παννονία, στέλνει μια ακόμη επιστολή στην οικογένειά του στην Αίγυπτο, για να τους παραπονεθεί πως τον έχουν εντελώς ξεχάσει, γιατί ποτέ δεν του γράφουν...

Το κείμενο σε ελεύθερη απόδοση:
(όπου υπάρχουν αποσιωπητικά, υπάρχει κενό (lacuna) στο φθαρμένο πάπυρο)

Αυρήλιος Πωλίων, στρατιώτης της δεύτερης βοηθητικής λεγεώνας, στον αδελφό του Ήρωνα και στυν αδελφή του Πλούτου και στη μητέρα του Σείνουφι, τη φουρνάρισσα κυρά, να 'στε καλά.
Νύχτα και μέρα εύχομαι να υγιαίνετε και κάνω βαθιά υπόκλιση στους θεούς για χάρη σας.
Εγώ μεν δε σταματώ να σας γράφω , αλλά εσείς δε μ' έχετε στο νου σας. Από μεριάς μου, πάντοτε σας γράφω και ούτε σταματώ να σας θυμάμαι, και σας έχω στην καρδιά μου, αλλά εσείς ποτέ δε μου γράψατε πώς πάτε από υγεία.
Εγώ όμως ανυσυχώ για σας, γιατί ενώ σας στέλνω τόσα γράμματα, εσείς ποτέ δε μου απαντήσατε για να δω πώς... λείπω μεν στην Παννονία, αλλά σας έστειλα [γράμματα], εσείς όμως μ' έχετε σαν ξένο... έφυγα και που... το στρατό. Εγώ δε σας... δεν... στο στρατό, ... έφυγα μακριά σας.
Σας έστειλα έξι επιστολές, όταν με σκεφτείτε... θα πάρω άδεια από τον υπατικό [διοικητή] και θα φτάσω σε σας για να καταλάβετε ότι είμαι αδελφός σας. Εγώ δε σας ζήτησα τίποτε για το στρατό. Αλλά σας καταλογίζω ότι ενώ σας γράφω κανείς... δε με σκέφτεστε.... η γειτόνισσα... είμαι αδελφός σας... και στείλτε μου απάντηση... ας μου γράψει κάποιος... στείλτε το μου.
Φιλήστε μου τον πατέρα... τον Αφροδίσιο και τον Ατέσιο... και την κόρη του... και τον άντρα της και τον Ορνοσούφι και τους γιους της αδελφής της μητέρας του, τον Ξενοφώντα και τον Ουηνόφι, με το παρατσούκλι "Πρωτάς" ...
τους Αυρήλιους...
... την επιστολή...
στους γιους της Σινούφι της φουρνάρισσας...
Πωλίων, στρατιώτης της δεύτερης βοηθητικής λεγεώνας...
στη νοτιοανατολική Παννονία...
να τη δώσετε στον Ακούτιο, Λέοντα, βετεράνο της λεγεώνας...
από τον Αυρήλιο Πωλίωνα, στρατιώτη της δεύτερης βοηθητικής λεγεώνας για να τη στείλει στην πατρίδα...

Μπορείτε να διαβάσετε το πρωτότυπο κείμενο της επιστολής, που βρέθηκε στην Τέβτυνι της Αιγύπτου (στις άκρες της όασης Φαγιούμ) το 1899 σε ανασκαφή των Grenfell & Hunt, στο υπέροχο άρθρο του παπυρολόγου Grant Adamson που δημοσιεύτηκε στο δελτίο της Αμερικανικής Εταιρίας Παπυρολόγων, τόμος 49 (2012) σελίδες 79-94.

Κυριακή 22 Μαΐου 2016

Το σιδηρούν παραπέτασμα Eiserner Vorhang Iron Curtain

Το σιδηρούν  παραπέτασμα
Eiserner Vorhang
 Iron Curtain

Στο θέμα της ιστορίας γενικής παιδείας (Παρασκευή 20-5-2016) υπήρχε το εξής ερώτημα σωστό/λάθος: Ο  όρος  «σιδηρούν  παραπέτασμα»  (iron curtain)  ανήκει  στον  πρόεδρο των ΗΠΑ Χάρυ Τρούμαν. (θέμα Α2 ερώτηση δ). Η απάντηση βέβαια είναι "λάθος", διότι ο όρος είχε χρησιμοποιηθεί από τον Winston S. Churchill στο λόγο του "The Sinews of Peace", τον οποίο είχε εκφωνήσει στις 5 Μαρτίου 1946, στο Westminster College, στο Fulton της πολιτείας Missouri, στις ΗΠΑ.
Επί λέξει:
"From Stettin in the Baltic to Trieste in the Adriatic, an iron curtain has descended across the Continent."
Με τη ψυχροπολεμκή γλώσσα της εποχής μίλησε για ένα "σιδηρούν παραπέτασμα" που σήκωσε η Σοβιετική Ένωση, χωρίζοντας την Ευρώπη μεταξύ της δικής της σφαίρας επιρροής στην ανατολή, και του δυτικού κόσμου.
Ο όρος όμως "σιδηρούν παραπέτασμα" είχε χρησιμοποιηθεί προπαγανδιστικά εναντίον της Σοβιετικής Ένωσης κι άλλες φορές πριν από τον Τσώρτσιλ.
Οι πιο χαρακτηριστκές είναι:
Το Μάιο του 1943, το έγχρωμο ναζιστικό στρατιωτικό εβδομαδιαίο περιοδικό Signal, χρησιμοποίησε τον όρο μιλώντας για την αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο Σοβιετική Ένωση.
Ο ίδιος ο υπουργός προπαγάνδας των Ναζί, Γκέμπελς, χρησιμοποίησε τον ίδιο όρο, στις 25-2-1945, στο άρθρο του "Το έτος 2000", στην προπαγανδιστική εφημερίδα "Το Ράιχ".
Επί λέξει:
Würde das „Dritte Reich“ die Waffen strecken, dann „würden die Sowjets auch nach den Abmachungen mit Roosevelt, Churchill und Stalin ganz Ost- und Südosteuropa zuzüglich des größten Teils des Reiches besetzen. Vor diesem einschließlich der Sowjetunion riesigen Territorium würde sich sofort ein eiserner Vorhang herunter senken, hinter dem dann die Massenabschlachtung der Völker, wahrscheinlich noch unter dem Beifall der Londonder und New Yorker Judenpresse, begänne.“
Ο Γκέμπελς προσπάθησε να σκιαγραφήσει πώς θα είναι η μελλοντική Ευρώπη μετά τη συμφωνία της Γιάλτας, αν η Γερμανία κατέθετε τα όπλα, μιλώντας για ένα "σιδηρούν παραπέτασμα", το οποίο θα βυθίσει η Σοβιετική Ένωση χωρίζοντας την επικράτειά της από τον υπόλοιπο κόσμο...

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Θέμα ιστορίας γενικής παιδείας πανελληνίων 20-5-2016
2. Κολιόπουλος, Ι. et al. (2014). Ιστορία του νεότερου και του σύγχρονου κόσμου. Από το 1815 έως σήμερα. ΙΤΥΕ "Διόφαντος", σελ. 135
3. "The Sinews of Peace" by Winston S. Churchill.  NATO ONLINE LIBRARY
4. Άρθρο "Iron Curtain" στην αγγλόφωνη Wikipedia
5. Άρθρο "Nicht Churchill prägte den Begriff „Eiserner Vorhang“" στη γερμανική εφημερίδα
Frankfurter Allgemeine Zeitung
6. Μετάφραση στα αγγλικά του άρθρου του Joseph Goebbels “Das Jahr 2000,” στο περιοδικό Das Reich, 25-2-1945 σελ. 1-2.

Κυριακή 26 Απριλίου 2015

Ο στρατάρχης Ζούκοφ ως... Κοζάκος ιππέας στην παρέλαση της νίκης στην Κόκκινη Πλατεία [24-6-1945]

O στρατάρχης Ζούκοφ στην τελετή παράδοσης της Γερμανίας, 8-5-1945.





                                    Το βίντεο της παρέλασης της 24-6-1945 στη Μόσχα.



Ο Γκεόργκι Ζούκοφ (1896-1974) υπήρξε ο πιο φημισμένος αξιωματικός του Κόκκινου Στρατού κατά τη διάρκεια του Β' Π.Π.

Μετά την αυτοκτονία του Χίτλερ (θαμμένου στο καταφύγιό του) την 30-4-1945, ακολούθησε η κατάληψη του Βερολίνου από τον Κόκκινο Στρατό, και η άνευ όρων συνθηκολόγηση της Ναζιστικής Γερμανίας
λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 8-5-1945 στο Βερολίνο (λόγω διαφοράς ώρας, 9-5-1945 στη Ρωσία). Εκ μέρους της ΕΣΣΔ, η συμφωνία υπογράφτηκε από τον τον κατακτητή του Βερολίνου, Ζούκοφ, ο οποίος ανέλαβε και στρατιωτικός διοικητής του ρωσικού τομέα της Γερμανίας.

Περίπου ένα μήνα αργότερα, ο Στάλιν διέταξε την πραγματοποίηση μεγαλειώδους παρέλασης στη Μόσχα για να εορταστεί η λαμπρή νίκη του Κόκκινου Στρατού.
Επιθεωρητής της παρέλασης ορίστηκε, με διαταγή του Στάλιν, ο Ζούκοφ.
Η παρέλαση ξεκίνησε με την εμφάνιση μπροστά στο μαυσωλείο του Λένιν, του ίδιου του Ζούκοφ πάνω σε ολόλευκο άλογο, συνοδευόμενου από την έφιππη ακολουθία του.
Σύμφωνα με αμφιλεγόμενη αναφορά στη βιογραφία του Ζούκοφ, ο Στάλιν ήθελε ο ίδιος να ξεκινήσει την παρέλαση της νίκης, αλλά, κατά την πρόβα, έπεσε από το άλογο και τελικά ο Ζούκοφ, που ήταν αξιωματικός του ιππικού, είχε την τιμή να ηγηθεί της παρέλασης, καλπάζοντας ως Κοζάκος ιππέας πάνω στο λευκό του άλογο, τον επονομαζόμενο "Είδωλο".

Ο Στάλιν, φοβούμενος τη δημοτικότητα του στρατάρχη Ζούκοφ, τον αντικατέστησε το 1946 με το στρατάρχη Βασίλη Σοκολόφσκι.



ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Bullock, A. (1998). Hitler and Stalin. London; Fontana Press
Davies, N. (2006). Europe at War. London: Macmillan


Death of Adolf Hitler
http://en.wikipedia.org/wiki/Death_of_Adolf_Hitler
Georky Zukhov
http://en.wikipedia.org/wiki/Georgy_Zhukov#Reasons_for_Zhukov.27s_rises_and_falls_under_Stalin
German Instrument of Surrender
http://en.wikipedia.org/wiki/German_Instrument_of_Surrender#Surrender_in_Berlin
Moscow Victory Parade
http://en.wikipedia.org/wiki/Moscow_Victory_Parade_of_1945
Vasily Sokolovsky
http://en.wikipedia.org/wiki/Vasily_Sokolovsky



Τετάρτη 1 Ιανουαρίου 2014

Τα βυζαντινά νομίσματα ομιλούν [Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα]


Ο Κωνσταντίνος Δούκας παντρεύτηκε την όμορφη Ευδοκία Μακρεμβολίτισσα (δεύτερη σύζυγό του μετά το θάνατο της Δαλασσηνής) πριν το 1050, προτού στεφτεί αυτοκράτορας.
Η Ευδοκία του χάρισε έξι παιδιά. Τον κατοπινό αυτοκράτορα Μιχαήλ, τον Ανδρόνικο, τον Κωνστάντιο, την Αννα που έγινε μοναχή, τη Θεοδώρα που παντρεύτηκε το Δόγη της ΒενετίαςDomenico Selvo, και τελευταία τη Ζωή που παντρεύτηκε τον Αδριανό, αδελφό του αυτοκράτορα Αλέξιου Α' Κομνηνού.
Λίγο πριν το θάνατό του, ο Κωνσταντίνος Ι' [1059-1067] ώρισε αυτοκράτορα μόνον αυτή, δίνοντας στους δύο γιους του Μιχαήλ και Κωνστάντιο τον τίτλο του βασιλέως.
Απαίτησε όμως να μην ξαναπαντρευτεί η Ευδοκία μετά το θάνατό του, υπόσχεση που του πρόσφερε η Ευδοκία παρουσία της συγκλήτου και του πατριάρχη.
Στο χάλκινο νόμισμα ευρείας κυκλοφορίας, φόλλις, στην παραπάνω εικόνα ,
απεικονίζεται από τη μία μεριά ο Χριστός και από την άλλη μόνον ο Κωνσταντίνος και η Ευδοκία που κρατούν μαζί το λάβαρο.
Οι γιοι τους φυσικά είναι απόντες.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Browsing Byzantine Empire Coinage of Constantine X

BYZANTINE EMPRESS EVDOKIA MAKREMBOLITISSA
"COPPER FOLLES OF KONSTANTINE X DOUKAS FROM KUVA-Yİ
MİLLİYE MUSEUM and MANİSA MUSEUM"
Yrd. Doç. Dr. Ceren ÜNAL
Celal Bayar Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi,
Sanat Tarihi Bölümü

Χριστοφιλοπούλου, Α. (1997). Βυζαντινή Ιστορία. Β2 867-1081. Θεσσαλονίκη: Βάνιας

Τετάρτη 4 Δεκεμβρίου 2013

Η αποτυχημένη πολιορκία της Πόλης από τον Άραβα πρίγκηπα Μουσαλμά [ή Μασαλμᾶ] 617-618.

Η αποτυχημένη πολιορκία της Πόλης από τον Άραβα πρίγκηπα Μασαλμᾶ 617-618.



[Το βυζαντινο-αραβικό μέτωπο,  7ο-10ος αιώνας.]


Ο Μασλαμά ιμπν Αμπντ αλ Μαλίκ ήταν γιος χαλίφη, αλλά αποκλείστηκε από τη διαδοχή, μιας και ήταν γιος δούλας.
Φημισμένος στρατηγός, είχε πάρει μέρος σε πολλές μάχες κατά των Βυζαντινών, και ήταν στρατιωτικός διοικητής της Αρμενίας.
Το 715 διέσχισε την οροσειρά του Ταύρου, αρχηγός ενός τεράστιου στρατού για να καταφέρει το τελικό πλήγμα κατά του Βυζαντίου.
Ήθελε να εκμεταλλευτεί την αποδυναμωμένη αυτοκρατορία που σπαράσσονταν από εμφύλιες συγκρούσεις για πολλά χρόνια, κατά τη βασιλεία ανίκανων ηγετών, όπως ο Ιουστινιανός Β’ ο Ρινότμητος, ο Φιλιππικός, ο Αναστάσιος Β’ και ο Θεοδόσιος Γ’.


[Σύγκρουση του χαλιφάτου & της Ρωμανίας στη Μεσόγειο, 7ος- 11ος αιώνας].


Βρήκε όμως μπροστά του το στρατηγό Λέοντα, ο οποίος όχι μόνο δεν αποδέχτηκε την πρόσκληση του Μασαλμά να συμμαχήσει μαζί του, αλλά πρόλαβε να ανακαταλάβει το Αμόριο και να αποστερήσει αυτή την πολύτιμη στρατηγικά πόλη από τους Άραβες.
Το καλοκαίρι του 717, ο Μασαλμά περνάει περνάει τα Δαρδανέλια και αρχίζει την πολιορκία της Πόλης με μια απίστευτα τεράστια για εκείνη την εποχή πολεμική μηχανή: 120.00 στρατό και στόλο 1.800 πλοίων!
Βρίσκει πάλι αντιμέτωπο τον Λέοντα, ο οποίος έχει στεφθεί πλέον αυτοκράτορας (Λέων Γ’), αφού ο ανίκανος προκάτοχός του, ο Θεοδόσιος Γ’ παραιτήθηκε και κρύφτηκε σε μοναστήρι στην Έφεσο, μετά από πίεση των στρατιωτικών και πολιτικών αρχόντων, οι οποίοι τρομοκρατήθηκαν όταν κατάλαβαν το μέγεθος του κινδύνου.




[Το υγρόν πυρ εν δράσει.]

Την επίθεση ξεκίνησε το αραβικό ναυτικό, αλλά αντιμετωπίστηκε από το φοβερό υγρόν πυρ των Βυζαντινών. Όσα πλοία δεν κάηκαν, άραξαν στις ακτές του Βοσπόρου για να ξεχειμωνιάσουν.
Ο χειμώνας όμως του 717-718 ήταν τόσο βαρύς που τα πάντα καλύφθηκαν με χιόνι επί εκατό ημέρες! Αναρίθμητες οι απώλειες των Αράβων από το πολικό κρύο, τόσο σε πολεμιστές όσο και σε ζωντανά.
Σαν να μην έφτανε το ψύχος, οι Άραβες έπρεπε να αντιμετωπίσουν την πείνα, τις φοβερές αρρώστιες και τις συνεχείς επιθέσεις των Βουλγάρων που είχαν συμμαχήσει με τους Βυζαντινούς.
Την άνοιξη φτάνει δεύτερος αραβικός στόλος από την Αίγυπτο και την Τυνησία για ανεφοδιασμό.
Νέα δυσάρεστη έκπληξη περιμένει όμως το Μασαλμά. Πολλοί από τους ναύτες του, μάλλον χριστιανοί, μόλις έφτασαν κοντά στις ακτές της Βιθυνίας, αυτομόλησαν χρησιμοποιώντας τις βάρκες των πολεμικών, ζητωκραυγάζοντας το όνομα του Λέοντα! Ακριβώς πάνω στη σύγχυση που προκλήθηκε ανάμεσα στους Άραβες βρήκε ευκαιρία ο Λέοντας να χρησιμοποιήσει τα πυρπολικά για να ολοκληρώσει την καταστροφή του μουσουλμανικού ναυτικού.
Ο Μουσαλμάς αναγκάζεται τον δεκαπενταύγουστο του 718 σε υποχώρηση, αλλά ακόμη και τα μελτέμια τον καταδιώκουν. Ο στόλος του σκορπίστηκε σ’ όλο το Αιγαίο, μέχρι την Κύπρο, πολλά δε πλοία του βυθίστηκαν αύτανδρα!


Έτσι έληξε η δεύτερη και τελευταία πολιορκία της Πόλης από τους Άραβες.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 732, οι Φράγκοι ανακόπτουν την αραβική επέλαση στο Πουατιέ της Γαλλίας.



Πηγές:
Νικηφόρου Σύντομος Ιστορία


Θεοφάνους Χρονογραφία


Maslama ibn Abd al-Malik [wikipedia]


Λέων ο Γ' [Βικιπαίδεια]


Byzantine Coinage, Chronological Index of Byzantine Rulers
Brooks, E. W. (1899). "The Campaign of 716–718 from Arabic Sources". The Journal of Hellenic Studies (The Society for the Promotion of Hellenic Studies) XIX: 19–33.


Προσθήκες - διορθώσεις στο διαμοιρασμένο έγγραφο